Prostat Kanserinde Fokal Tedavi Nedir?

Günümüzde erken tanı yöntemleri ile artık prostat kanseri prostat bezi içinde başlangıç aşamasında iken tespit edilebilmektedir. Özellikle prostat biopsisindeki sistemik örneklemeler, multiparametrik prostat MRI değerlendirmesinin yardımı ile prostat bezindeki kanserin haritası çıkartılarak, sadece bu kanserli bölgelerin tedavisi gerçekleştirilmesi amaçlanmaktadır. Prostatın tümünün değil sadece kanserli bölümün haritasının tedavi edilmesine “Fokal Tedavi” denilmektedir.

Kriyoterapi ve HIFU prostat kanserinin fokal tedavisinde kullanılan iki tedavi yaklaşımıdır. Ancak özellikle yeni jenerasyon HIFU cihazları ile prostat MRI ile elde edilen kanserli bölge haritası işaretlenmekte ve bunu üzerine gelen bölgeye sadece HIFU, yani yüksek odaklanmış ultrason dalgaları gönderilerek, prostatın tümü değil, sadece kanserli bölge tedavi edilebilmektedir. Kriyoterapi ile de bu temel tedavi prensibi amaçlanmış olmasına rağmen kısa ve orta vadeli sonuçlar HIFU ile daha yüz güldürücü olarak bildirilmiştir.

Prostat kanserinin fokal tedavisinde amaçlanan noktalar

1. Prostatın içindeki sadece kanserli bölgenin haritasının çıkartılarak orasının tedavi edilmesi.
2. Prostatın sağlam olan çevre dokularına zarar verilmemesi
3. Uzun ve orta vadede Radikal Prostatektomi’deki kanser kontrol sonuçlarına ulaşmak
4. Kolay ve komplikasyonsuz uygulanabilmesi
5. İdrar tutma ve cinsel fonksiyon korunmasında başarı sağlanması

Bu noktada Fokal tedaviler ile amaçlanan tedaviye rağmen bazı dezavantajlar da söz konusu olabilmektedir.

1. Her ne kadar multiparametrik MRI da prostat kanserli bölüm haritası çıkartılıyor olsa bile, bunun ne kadar doğru olduğu halen tartışmalıdır. Zira özellikle Gleason Skor 3+3=6 olan kanserli bölgeleri MRI gösteremeyip, gözden kaçırabilmektedir. Bu, aslında yetersiz bir tedaviyi de beraberinde getirebilmektedir.
2. Uygulanan HIFU ya da Kriyoterapi’nin o bölgede ne kadar etkili olduğu tam olarak ancak takiplerde söz konusu olabilmektedir.
3. Radikal prostatektomi ile prostatın tümüyle çıkartıldığı tedaviler bize şunu göstermiştir: Ameliyat önceki bazı biopsiler ile ameliyat sonrasındaki nihai patoloji detayları %30 farklılık arz edebilmektedir. Bunun anlamı nihai patolojik veriler tam elimizde olmadan %30 hastaya yetersiz ya da gereğinden fazla tedavi uygulanması anlamına gelmektedir.
4. Özellikle kriyoterapi olmak üzere, prostat çevresindeki dokular etkilenmiyor gözükse bile, uygulamanın ardından kriyo ile dondurma ya da ultrason ile yakma etkisi ile çevredeki fonksiyonel sinir yapıları etkilenebilmektedir.
5. Tedavi yetersiz kaldığında uygulanacak cerrahi, radyoterapiden sonra uygulanan cerrahiden bile daha sıkıntılı olmaktadır.
6. Sadece düşük riskli prostat kanserlerinde orta vadeli sonuçlar anlamlı şekilde HIFU ile elde edilebilmiştir. Halen yüksek riskli hastalıktaki etkinliği çok sınırlıdır.

Özellikle ereksiyon koruyucu ve idrar tutmadaki avantajlı sunulan sonuçlarının hastalara çekici gelmesine rağmen, Fokal tedavi uygulanması her prostat kanseri hastası için günümüz şartlarında uygun değildir.  Prostat Kanseri’nin özellikleri ve hastanın durumu ve hasta ile hasta yakınlarının beklentisi doktoru ile karşılıklı ve enine-boyuna görüşülerek bu tedavi yöntemleri uygulanması daha doğru bir yaklaşım olacaktır.

Prof. Dr. Tibet Erdoğru