Hormon Dirençli Prostat Kanseri Ne Demektir?

Birçok yerde genellikle duyduğumuz ve yazdığımız Prostat Kanseri olup, bunun sadece bir hastalık olduğunu düşünürüz. Ve pratik olarak bu şekilde terimleriz. Ancak moleküler seviyede incelediğimizde, biz bilim adamları için tek bir hastalıktan çok daha kompleks bir yapı vardır karşımızda. “Prostat Kanseri” terimi sadece başlangıçta hastalığın tipine olan adaptasyonumuz için kullanırız. Ancak biraz derinlerine girip incelendiğinde, prostat bezinde kanseri oluşturan hücrelerin hem morfolojik (şeklen) hem de fonksiyonel açıdan hem farklı hem de adım adım ileri aşamalarda farklılaşabilme potansiyeline sahip olduğunu görürüz.

Prostat kanserini oluşturan hücrelerin büyük bir çoğunluğu erkeklerde testislerin ürettiği Testosteron hormonuna karşı duyarlıdır. Yani testosteron etkisi ile gelişimlerini sürdürürken, Testosteron hormonu olmadığında gelişimleri de duraklar ve hatta geriler. Ancak prostat kanserini oluşturan hücrelerin zaman içinde hormona dirençli hale gelir. Bu iki şekilde tanımlanabilir

Genetik yapısını değiştirerek, hormonsuz ortama adaptasyonu sağlar ve tekrar üremeye geçer.
Ya da baştan beri prostat kanserini oluşturan hücreler hormonsuz ortamda dahi üremeye dirençli genetik yapıya sahiptir. Testosteron hormonu olmasa bile üremeye devam eder.

Prostat Kanserinde Kemiklere yayılma ile hormona direnç arasında bir ilişki var mıdır?

Hormon tedavisine rağmen prostat kanseri hücreleri tarafından yapılan PSA değerinin tekrar kan tahlilinde yükselmeye başlamasıyla, artık prostat kanseri Hormona dirençli prostat kanseri olarak tanımlanır.

Hormona dirençli olma durumu ile prostat kanserinin kemik yapılarına yayılma durumu arasında bir ilişki yoktur. Prostat kanseri ilk teşhis edildiğinde, hormona duyarlı iken de, kemiklere yayılmış yani kemik metastazı yapmış durumda olabilir. Ancak hormona dirençli halen gelince kanser hücreleri artık kontrolsüz şekilde çoğalarak, kemikler başta olmak üzere, lenf bezlerine ve diğer oranlara yayılma riski daha da artmaktadır.

Kemik metastazı yapmış bir prostat kanserinde, hormon tedavisi (LH-RH analoğu ya da antiandrojen) ya da kemoterapiye yanıtların ne durumda geliştiği kemiklerdeki prostat kanserin yayılım alanının incelenmesi ile belirlenebilir. Buna Kemik Tarama İndeksi (Bone Scan Index) denilmektedir.

Örneğin şekilde Tüm Vücut kemik Sintigrafisinde , PSA değeri 283 ng/ml ve yoğun kemik yayılımı varken, tedavi sonrasında PSA değerinin 18 ng/ml’e düşmesi ve Kemik Tarama İndeksi ile belirgin kemik yayılımında azalma sağlanması takip edilen bir hastanın tedavi öncesi ve sonrası görüntüleri verilmektedir.